https://www.youtube.com/watch?v=kVwrH0G9xSI
https://www.youtube.com/watch?v=PqD5EzO2q94&t=40s
Sinop Batık(Kara Batık) Dalış Raporu (29-Ağustos-07 Eylül 2015)
Hazırlık:
Karadeniz Dalgıçları teknik dalış ekibinin teknik desteği ve lideri Rıza Birkan tarafından tekne, mürettebat, hava şartları kontrolü ve ekipman optimizasyonu ve sonrasında; 29 Ağustos -07 Eylül 2015 tarihlerinde isimsiz batığa dalış organizasyonu planlanmıştır. Dalışlara Abzu Teknik dalış ekibi de destek vermiştir.29.10.2015 tarihinde kesin katılımcı listesi bröve seviyeleriyle beraber aşağıdaki gibi şekillenmiştir;
Ali Hakan Eğilmez: TDI Advanced Trimix Instructor ,Cüneyt Sivri: TDI Advanced Trimix Diver, Rıza Birkan: TDI Advanced Trimix Instructor ,Tolga Akdemir TDI Advanced Trimix diver ,Alper Burak Küçükkaramıklı TDI Advanced Trimix Instructor , Volkan Türkay TDI Advanced Trimix Diver ,Ali Şener TDI Advanced Trimix Diver , Erdinç Turanlı TDI Trimix Diver , Yaşar Tarakcı Cmas 3x Eğitmen , Ömer Salih Aslan 2x Eğitmen ,Bora Eyüpoğlu 2x Eğitmen
28.10.2015 günü AHE, CS tarafından 10.00’da araç yüklenerek yola çıkılmıştır. 8 saatlik yolculuğun ardından Sinop'a varılmış ve otele yerleşilmiştir.
- Gün:(29.08.2015)
Sabah saat 0800’da yapılan kahvaltı ardından, saat 10.30’da Sinop Üniversitesi’nin dalış merkezine gidip dalış hazırlıklarına başlanmıştır. Kullanılan ekipmanlar aşağıda listelenmiştir; İlk gün ekipman konfigirasyonları ve dolum hazırlıkları ile geçmiştir.
- Gün:(30.08.2015)
Sığ suda konfigrasyon çalışmaları yapılmış. Özellikle dalış sayısı az olan dalıcıların ekipmanlarına olan hakimiyeti test edilmiştir. 2'ci gün hava ve tekne problemleri yüzünden 3 gün dolum kısmı ile geçmiştir.
- Gün(31.08.2015)
Tüm ekibin tüp dolumları için toplamda 10 şişe 50 litrelik saf helium, 10 şişe 50 litrelik saf oksijen SSÜ tarafından temin edilmiştir.
4.gün(01.09.2015)
Tüplerin dalış merkezinden taşınmasından sonra, Hamsilos koyunda bekleyen tarafımızdan kiralanan dalış teknesine(Deniz 6 Hasan kaptan) geçilmiştir. Tekne ile dalış noktasına yaklaşık 4 saatlik bir seyir ile ulaşılır. Karaya yaklaşık 8 km açıkta ince burundan kuzeydoğu yönünde Sarıkum açıkları istikametinde bulunur. Dalış noktası akıntılı bir nokta olduğundan yüzeyden dibe kadar kesintisiz akıntı durumu vardı. Teknede hazırlıklar yapıldıktan sonra gruplar halinde dalışa geçildi. Karışım oranları 11/55 ve Nitroks 50,80 dip süresi 15 dakika derinlik 85 metre olarak planlandı. Toplam dalış süresi 55-65 dakika arasında değişim gösterdi. Erdinç turanlı tarafından hazırlanan malya ve ipi(10luk3 kollu marmara ipi,8 adet 5 litre damacana) tekne üzerine tek atışta indirildi. İlk grup malyayı tekneye sabitledi.3erli gruplar halinde dalındı. İkinci grup Rıza Birkan Alper Küçükkaramıklı Ali Birkan, ilk grup Erdinç Turanlı Ali Hakan Eğilmez, Üçüncü grup Tolga Akdemir,Ali Şener, Yaşa Tarakcı 4cü grup Volkan Türkay ve Cüneyt Sivri olarak dalışı gerçekleştirdiler. Dalış metresi 80-85 arasında ,batığın boyu tahmini- 60-80 metre arasında genişlik 10 metre,borda yükseksekliği 3,5-4 metre, düz zemin üzerinde ve üstü balıkçı ağları ile kaplı olarak tespit edildi. Batık üzerinde 3 ayrı yerde güverte üzerinde dümen mevcut olup, ahşap metal kombinasyonu ile üretilmiş durumdadır. Tahmini senesi 1850-1900 lü yıllar olması muhtemeldir. Teknenin karaya dönüşü ile birlikte tüpler dalış merkezine taşınmış, sabah 04.00’e kadar süren dolum işlemine devam edilmiştir.
5.gün: Aynı şekilde malzemelerin taşınmasından sonra tekne ile batik üzerine gelinmiştir. Malya hattı çekilerek batik üzerine 90 derce oluşturacak şekilde düzenlenmiştir. İlk dalışta uzayan iniş hattı dip süresinden yediği için iniş hat boyu kısaltılmıştır.Aynı dalış ekipleri özelinde dalış yapılırken, bu günde akıntı şiddetinin arttığı girişten inişe kadarki bölümde sert akıntının dalıcıları zorladığı görülmüştür. Bu dalışlarda video çekimi ve ölçüm yapılarak batik hakkında daha net bilgiler edinilmeye çalışılmış ancak yoğun ağ örgüsü yüzünden başarılı olunamamıştır. Bu dalışta inişte cüneyt sivrinin akıntı üzerinde kalan ikinci kademesi free flow yaparak tüp basıncını azaltmış. Dalışını riske etmeyen CS abord edip bırakmıştır. Dalışa geçerken VTharness tokası kopmuş oda dalışı yarım bırakmıştır. İp üzerinde iniş yaparken ipi bir süreliğine bırakan AlperK akıntı yüzünden ipe tekrar dönememiş dalışı açık su üstünde tekneden 500 metre açıkta tamamlamıştır. Dalış dönüşü tekrar tüp dolumları yapılmıştır.
6-7 gün: Fırtına ve füze atışları olduğundan dalışa çıkılmamıştır.
8.gün: Dalışlar yapılmıştır. Ancak akıntı sürekliliği devam ettiğinden istenilen verim alınamamıştır. Dalışların genelinde zor şartlar oluştuğundan, dalıcıların genel kondisyonu ve tecrübesi dalışların yapılmasına olanak sağlamıştır. HE,CS,VT dalış olmadığı günlerde günlük sporlarına devam ederken toplamda 25km koşularını yapmışlardır.
Ekipman Detayları.
Ali Hakan Eğilmez:
Elbise:DUI flx extreme kuru elbise Palet-maske:Mares Avanti Quattro-Aqualung Tüp:2*15 çelik twin-2 adet 11.3 lt Alüminyum (EAN 50-EAN 80) Dalış Bilgisayarı:Cochran-vr-3-suunto Regülatör:Apeks ATX40-Apeks AT20-2* Poseidon Extreme, Aqulung Cousteau Video: ışık sistemi ışıklar, sub gear, ıkilite, dive techniques, fuji camera Wing-Harness-Backplate:OMS 60 lbs double bladder-OMS solo harness-OMS backplate Makara: sub gear, oms
Cüneyt Sivri
Elbise:DUI CF200 (kuru) Palet-Maske:Hollis F-1-Hollis M-1 Tüp:2*15 çelik twin- 2 adet 11.3 lt Alüminyum (EAN 50,80) Dalış Bilgisayarı:Petrel 2(GF 30/70)-Scubapro Digital 330 Regülatör: 2*Apeks ATX 40- Apeks XTX 50 Wing-Harness-Backplate:OMS 60 lbs double bladder-OMS solo harness-OMS backplate Fener:Greenforce
Volkan Türkay:
Elbise: DUI flx extreme kuru) Maske-Palet: OMS F-STREAM-X-Mares Tüp:2*15 çelik twin- 2* 11.3 lt Alüminyum (EAN 80-EAN 31) Dalış Bilgisayarı:Petrel 2 (GF 30/70)-Mares Matrix DC Regülatör:2*Apeks Tek3-2* Apeks ATX 40 Wing-Harness-Backplate:Dive Rite 60 lbs double bladder-Dive Rite solo harness-Özel Üretim backplate Fener:Dive Rite Back-up Makara-SMB:Dive Rite-Hollis
Rıza Birkan:
2x15 tüp isalatör manifoldu çelik 2x80 cf alüminyum stage 1 adet 3 tl argon inflation tüpü ve reg. 1 adet scupapro mk25 A700 1 adet apex xtx 200 2 adet apeks xtx 100 refülatör Zeagle çelik sırtlık çift ciğer çift inflatör bigbertha bc Hollis F1 palet Hollis M1 maske Dive rite fener DUI cf 200X kuru elbise DUI arctic içlik Diverite ve Hollis makara Scubapro dalış çakısı 2 adet muhtelif marka ip kesici 2mt john line 2 adet deko şamandırası Yazı tahtası Suunto eon steel Suunto D9tx dalış bilgisayarı : Zeagle harici ekipman cebi Mares Liquidskin frameless yedek maske 1 adet dive rite yedek fener 500 lümen 1 adet x star 1000 lümen yedek fener Nauticam housing içinde canon G16 fotoğraf makinası
Alper Burak Küçükkaramıklı:
2x15 tüp isalatör manifoldu çelik 2x7 litre alüminyum stage 1 adet 3 tl argon inflation tüpü ve reg. 2 adet aqualung cyro cousteau regülatör 2 adet oceanic omega 2 OMS delux comfort harness Oxycheq wing Mares quattro palet Aqualung micro mask Solus SSP fener DUI cf 200X kuru elbise DUI action wear içlik Diverite makara Scubapro dalış çakısı 1 adet scubapro deko şamandırası Yazı tahtası VR3 ve NitekQ dalış bilgisayarı
Erdinç Turanlı:
Mares Tec Fit Lx Uni kuru elbise DUI içlik Mares Flexa Fit 5mm Eldiven Aqualung Legend Lux Regülatör Mares Abyss 22 Navy regülatör Mares Avanti Quattro Palet Mares Raptor BC Mares Smart Apnea Dalış Bilgi. Technisub Look Maske Yazı Tahtası Aruna Siu Plus power 1000 Lüm. Fener Aruna Siu Plus 800 Lüm. Fener 2X18 Litre Cressi Tüp 2X12 Litre Alüminyum Tüp 110 Metre İpi Olan Pro Makara Mares Snake Bıçak Mares X-Vision Yedek Maske Marsilya Ağırlık Kemeri Sırt Ağırlığı Bilek Ağırlıkları (her biri 0,5kg.)
Not: Alüminyum tüplerdeki regülatörler Tolga’nındı. Ne olduklarını hatırlamıyorum.
Tolga Akdemir:
Aqualung Look Maske Aqualung Look Yedek Maske Aqualung Blades II Flex palet Aqualung Intruder Kuru Elbise Scubapro Climatec İçlik 2*15 lt twin tüp 2*11.1 lt alüminyum stage Apeks XTX 200 Regülatör 2 Adet Poseidon Jetstream Regülatör Scubapro MK17 G260 Regülator Zeagle 911 Denge Yeleği Zeagle Ekipman Cebi XTAR D26 Fener Apeks 240 ft Makara Mares Parmak Makara Aqualung Tech Deco Şamandırası Aqualung Diablo Razor Dalış Bıçağı Amfibi Teknik Tekstil (ATT) Dalış Makası 2 m. John Line Akıntı İpi Fosforlu Yazı Tahtası DeltaPi VR3 Dalış Bilgisayarı Suunto D9TX Dalış Bilgisayarı
Ali Şener:
2x15 tüp isalatör manifoldu çelik 2x80 cf alüminyum stage 1 adet mares abyss 22 reg 2 adet apex xtx 50 reg 1 adet poseidon jetstream reg Zeagle tech bc, bakcplate yok Mares avanti quattro palet Poseidon 3d maske 2 adet xstar fener Aqualung blizzard kuru elbise İçlik olarak normal kazak Makara Tusa dalış bıçağı Hollis deko şamandırası Yazı tahtası Suunto d4i dalış bilgisayarı Scubapro dijital derinlik göstergesi Sony rx1000 m4 kamera ve nauticam housing
TEKNİK TÜP DOLUMU:
29 Ağustos-07 Eylül 2015 tarihleri arasında toplamda 5 akşam 44 adet farkı ebatlardaki tüplere nitrox ve trimix karışımları doldurulmuştur. Dolum esnasınında yaklaşık 50 saat alan çalışması yapılmış, ekipler nöbetleşe sabaha kadar dolum yapmışlardır. Dolumlar esnasında parsiyel basınç metodu üzerinden, aktarma hortumları vasıtası ile gaz transferi sağlanmıştır. Bu işlemlerin çok yavaş yapılması dolum sürecini uzatırken, derinliğe bağlı olarak kullanılan helium miktarının fazlalığı ve tüplerin büyük hacimli olması süreci uzatmıştır. Dolumlarda herkes görev alırken dolum supervisorlüğü Rıza Birkan-Alper Burak Küçükkramıklı-Ali Hakan Eğilmez tarafından yapılırken diğer ekip üyeleri bilfiil dolum süreçlerinde görev almışlardır.Dolumun uzamasındaki bir başka faktör ise; bir önceki günden gelen tüplerin basınç miktarı ve kalan gazlara göre ertesi güne ne kadar gaz ihtiyacı olduğunun belirlenmesi ve aktarım süreçleridir. Dolumlarda 10 adet %100 helium 50 litre 200 bar ve 10 adet 50 litre 200 bar %100 oksijen tüpü ve bauer kompresör kullanılmıştır. Analizör olarak Teledyne Mix helium/oksijen tercih edilmiştir. 15/55 Back gaz, nitroks %40 ve %70,%36, %89 deko gazları olarak kullanılmıştır. 50 lik tüplere transfer hortumlarını ayarlamada kullanılan adaptörler gaz kaçağı vermiştir. Teflon ve artı adaptörler ile ayarlanmıştır. Gelen 50lik tüplerin vana diş kondisyonları çok önemli, eğer dişlerden ufak bir problem bile olsa, gas kaçağı yaratabiliyor.
Dalış hazırlıkları sırasında Teledyne, All 401, Vandagraf gaz analizörü kullanılarak stage tüplerin O2 oranları tespit edilmiş, ekip 3 grup olarak dalmıştır. Dalış grupları ve planlamaları: 85 metre 20 dakika olup, Dalış anında hava durumu ve su şartları: Su sıcaklığı: max 17-min 5 °C(40 metreden sonra 5 derece) Atmosferik basınç:1032 mbar Dalga boyu:0-0,5 mt Rüzgar-Hava durumu:N/NE 15 kmh, zaman zaman 23-24 kmh şiddetinde fırtınamsı rüzgar. Güneşli. 28 °C Akıntı: Yüzeyde hafif, 10 mt ve altında yüksek kuvvette oluşmuştur.
15.10 itibariyle dalış bitmiş, 18.30 sularında tekne limana bağlanmıştır.
Batık ile ilgili görsel görüntüler:
https://www.youtube.com/watch?v=PqD5EzO2q94
https://www.youtube.com/watch?v=kVwrH0G9xSI
SONUÇ:
Zor şartlar altında, Karadeniz’in akıntılı ve soğuk suyunda 85 metre derinlikte, teknik ve fiziki kondisyon şartlarını zorlayan koşullarda dalışlar gerçekleştirilmiştir. Dalış koşullarının zorluğundan dolayı oluşan problemleri, dalıcıların tecrübeleri koordinasyonu,kondisyonu ve konsantresi sayesinde çözmüşlerdir. Batığın tanımlanmasında farklı fikirler oluşmuştur. Genel kanı 1850-1930 yılları arasına tarihlenebileceğidir. Özellikle Osmanlı-Rus deniz savaşları, yabancılara tanınan kabatoj hakları çerçevesinde bu dönemde Karadeniz’de faliyet gösteren yabancı ticaret gemilerin trafiği önemlidir. Bu kapsamda çalışılan makalelerde;
http://www.academia.edu/35766774/Ercan_Yal%C3%A7%C4%B1n_Lozandan_Kabotaja_Karadenizde_Y%C3%BCk_ve_%C4%B0nsan_Ta%C5%9F%C4%B1mac%C4%B1l%C4%B1%C4%9F%C4%B1_Tarih_Boyunca_Karadeniz_Ticareti_ve_Canik_Cilt_2_Ed._Osman_K%C3%96SE
http://www.johschool.com/Makaleler/1693590126_6.%20%C3%96mer%20Tellio%C4%9Flu.pdf
ayrıntılı taramalar yapılırsa belki batik ile ilgili ipuçları ortaya çıkabilir. Üzerindeki yoğun balıkçı ağları olmasından, tam tespit yapılamamıştır. İleriki dönem dalışarında daha sağlıklı bilgiler elde edilecektir.
Acil durum uygulamaları/Deko beklemesi atlanarak yüzeye çıkılırsa yapılacak uygulamalar.
01-Eğer 6 metre yada daha sığ'dan yükselirse ve kendini iyi hissediyorsa, 1 dakika içinde kaçırdığı metreye geri dönüp kalan dekosunu yapabilir. 1 dakika deko süresine eklenecektir.
02-Eğer 6 metre yada daha sığ'dan yükselirse ve 1 dakika içinde geri dönemiyorsa ve kendini iyi hissediyorsa, deko metresine dönüp bekleme süresinin 1,5 katını beklemelidir.
03-Eğer 6 metreden daha derinden yükseldiyse ve kendini iyi hissediyorsa(stand by dalıcı mevcut ve su koşulları izin veriyorsa;
-ilk deko bekleme duruağına geri dönmeli
-12 metre ve daha derindeki dekolarını yapmalı.
-Deko durakları arasını 1 dakika/metre hızında yükselmeli.
9,6,3 metre duraklarının sürelerinin 1,5 katını beklemeli
-Yüzeye çıktıktan sonra 30 dakika air window %100 oksijen solumalı.
Raporu Hazırlayan: Ali Hakan Eğilmez